2.1. Não bộ

Bộ não gồm đại não, tiểu não và thân não

• Đại não: là phần lớn nhất của não và bao gồm bán cầu não phải và trái. Nó thực hiện các chức năng cao hơn như diễn giải xúc giác, thị giác và thính giác, cũng như lời nói, lý luận, cảm xúc, học tập và kiểm soát tốt các chuyển động.
• Tiểu não: nằm dưới đại não. Chức năng của nó là phối hợp các chuyển động của cơ bắp, duy trì tư thế và thăng bằng.
• Thân não: hoạt động như một trung tâm chuyển tiếp kết nối đại não và tiểu não với tủy sống. Nó thực hiện nhiều chức năng tự động như thở, nhịp tim, nhiệt độ cơ thể, chu kỳ thức và ngủ, tiêu hóa, hắt hơi, ho, nôn mửa và nuốt.

2.2. Não phải và não trái

Đại não được chia thành hai nửa: bán cầu phải và trái. Chúng được nối với nhau bằng một bó sợi gọi là tiểu thể có chức năng truyền thông điệp từ bên này sang bên kia. Mỗi bán cầu điều khiển phía đối diện của cơ thể. Nếu đột quỵ xảy ra ở bên phải của não, cánh tay hoặc chân trái của bạn có thể bị yếu hoặc liệt.

Không phải tất cả các chức năng của bán cầu đều được chia sẻ. Nói chung, bán cầu não trái kiểm soát giọng nói, khả năng hiểu, số học và viết. Bán cầu não phải kiểm soát khả năng sáng tạo, khả năng không gian, nghệ thuật và kỹ năng âm nhạc. Bán cầu não trái chiếm ưu thế trong việc sử dụng tay và ngôn ngữ ở khoảng 92% người.

Nói chung bán cầu não chịu trách nhiệm về ngôn ngữ và lời nói. Bán cầu não phải đóng một phần lớn trong việc giải thích thông tin thị giác và xử lý không gian. Ở khoảng một phần ba số người thuận tay trái, chức năng nói có thể nằm ở phía bên phải của não. Những người thuận tay trái có thể cần kiểm tra đặc biệt để xác định xem trung tâm giọng nói của họ ở bên trái hay bên phải trước khi thực hiện bất kỳ cuộc phẫu thuật nào ở khu vực đó.

Mất ngôn ngữ là một rối loạn ngôn ngữ ảnh hưởng đến việc sản xuất giọng nói, hiểu, đọc hoặc viết, do chấn thương não – thường gặp nhất là do đột quỵ hoặc chấn thương. Loại mất ngôn ngữ phụ thuộc vào vùng não bị tổn thương.

• Vùng Broca: nằm ở thùy trán bên trái. Nếu khu vực này bị tổn thương, người ta có thể gặp khó khăn trong việc cử động lưỡi hoặc cơ mặt để tạo ra âm thanh của lời nói. Người đó vẫn có thể đọc và hiểu ngôn ngữ nói nhưng gặp khó khăn trong việc nói và viết (tức là hình thành các chữ cái và từ, không viết được trong các dòng) – được gọi là chứng mất ngôn ngữ của Broca.
• Vùng Wernicke: nằm ở thùy thái dương trái. Thiệt hại cho khu vực này gây ra chứng mất ngôn ngữ của Wernicke. Cá nhân có thể nói những câu dài không có nghĩa, thêm những từ không cần thiết, và thậm chí tạo ra những từ mới. Họ có thể tạo ra âm thanh lời nói, tuy nhiên họ khó hiểu lời nói và do đó không nhận thức được lỗi của mình.